Jak działa inkubator do jaj?

Inkubatory to dość szeroka kategoria obejmująca specjalistyczne urządzenia, które służą do pobudzania rozwoju rozmaitych organizmów żywych, takich jak np. bakterie czy jaja gadów. Podobny sprzęt można jednak spotkać najczęściej na fermach drobiu czy też pomniejszych gospodarstwach, gdzie umożliwia rozwój zapłodnionego jajka bez obecności kury. W niniejszym tekście tłumaczymy, z jakich podzespołów składa się inkubator do jaj oraz jaka jest jego zasada działania.

Czym jest inkubator?

W największym uproszczeniu inkubator do jaj jest urządzeniem, które reguluje wiele czynników środowiskowych, aby zapewnić zapłodnionemu jajku idealne warunki do rozwoju w czasie jego 21-dniowego okresu inkubacji. Początkowo były to bardzo proste przyrządy, jednak wraz z rozwojem rynku hodowlanego oraz stosowanych w nim rozwiązań, inkubatory stały się bardzo zaawansowanymi technologicznie maszynami. Obecnie są to zamknięte konstrukcje wyposażone w systemy wentylacyjne, grzewcze oraz rotacyjne. Nowoczesne inkubatory do wylęgu jaj są w pełni zautomatyzowane i nie wymagają od użytkowników niczego, poza kontrolowaniem prawidłowości procesu klucia się piskląt.

Mogłoby się wydawać, że zastępowanie kury nie jest dobrym pomysłem, jednak inkubatory gwarantują znacznie większą skuteczność – zarówno ze względu bezpieczeństwa, wydajności, jak również stabilniejszych warunków do rozwoju ptactwa. Należy pamiętać, że w naturalnych warunkach kura jest w stanie odchować rocznie około 20-30 piskląt, podczas gdy z pomocą urządzenia można zwiększyć tę liczbę 10-krotnie. Powód jest bardzo prosty – kura przestaje nieść, dopóki nie wykluje jaj i nie wychowa swoich młodych. Nie można też zapomnieć o innych czynnikach, które w wielu przypadkach przerywają cykl wylęgu – kury często się rozpraszają i schodzą z jajek, nie kończąc ich wygrzewania.

Kontrola temperatury

Podstawową funkcją inkubatora do jaj jest zapewnienie właściwej temperatury, za którą normalnie odpowiada wysiadująca kura. Przyjmuje się, że pisklęta rozwijają się najlepiej w temperaturze od około 37,3 do 37,9°C. Nawet delikatne przekroczenie tej wartości wpływa negatywnie na młode, ponieważ prowadzi do przedwczesnego wyklucia. Chociaż może się to wydawać pozytywnym wynikiem, to w rzeczywistości wcale nie jest pożądane – zbyt szybko przychodzące na świat ptaki są po prostu słabe, podatne na choroby i występują u nich liczne wady wrodzone.

Na szczęście nie trzeba się tym martwić w przypadku zautomatyzowanych inkubatorów, gdyż są one wyposażone w cyfrową kontrolę temperatury oraz wskaźniki umożliwiające dodatkowy nadzór ze strony samego użytkownika. Dzięki temu można mieć pewność, że wewnątrz urządzenia nie jest ani zbyt zimno, ani zbyt ciepło. Dla jak największej stabilności temperatury zaleca się, aby inkubator był przechowywany w pomieszczeniu, gdzie panuje stała temperatura.

Cyrkulacja powietrza

W naturze kura chroni jaja swoim ciałem przed wyziębieniem, ale jednocześnie nie odcina im dostępu do świeżego powietrza. W przypadku zamkniętych konstrukcji, jakimi są inkubatory, konieczne jest więc zastosowanie dodatkowego systemu, który odpowiada za wentylację. Przy zakupie urządzenia warto zwrócić uwagę, czy posiada ono dodatkowe filtry chroniące przed pyłem oraz wilgocią, ponieważ gwarantują one dłuższą żywotność – zarówno instalacji wentylacyjnej, jak i samego inkubatora.

Kontrola wilgotności

Odpowiedni poziom wilgotności, podobnie jak wysokość temperatury, jest kolejnym czynnikiem, który w naturze jest kontrolowany przez kurę. W przypadku sztucznej inkubacji konieczne jest więc zapewnienie oraz stałe kontrolowanie tego parametru. Specjaliści nie mogą dojść do porozumienia, jaka powinna być idealna wilgotność w inkubatorze, ale ogólnie przyjęta norma mówi, że nie powinna ona spaść poniżej 25% i nie może też przekroczyć 60% (chodzi tutaj o etap inkubacji, ponieważ w czasie wykluwania poziom wilgotności powinien być wyższy, zazwyczaj w okolicach 70-80%).

- Obecnie inkubatory posiadają automatyczne systemy utrzymywania wilgotności, które same dostarczają wodę do kanalików – zadaniem użytkownika jest tylko uzupełnianie zapasu wody w zbiorniku oraz ewentualne sprawdzanie parametrów na wskaźniku wilgotności 

– wyjaśnia nam specjalista reprezentujący firmę Bio Eggs z Krakowa, która zajmuje się dystrybucją urządzeń do hodowli drobiu.

Obracanie jaj

Jaja, zarówno drobiu, dziczyzny, jak i ptactwa wodnego, powinny być regularnie obracane – minimum 2 razy dziennie. Niektóre gatunki, jak na przykład papugi czy też ptaki drapieżne, wymagają jeszcze częstszego obracania, przynajmniej raz na każdą godzinę. Choć może się to wydawać mało istotne, to tak prosta czynność ma duże znaczenie dla rozwoju pisklęcia, ponieważ zapobiega jego przywieraniu do wewnętrznej powierzchni skorupy.

W przypadku podstawowych modeli inkubatorów obracanie należy wykonywać ręcznie, co jest nie tylko uciążliwe, ale również czasochłonne, zwłaszcza w przypadku większej liczby jaj. Właśnie dlatego w nowoczesnych inkubatorach lęgowych wykorzystuje się specjalne mechanizmy, które zajmują się automatycznym obracaniem jaj. Dzięki temu można zwiększyć częstotliwość obracania – nawet do jednego obrotu na godzinę.

Przeczytaj również: Jak działają soczewki progresywne?

Przeczytaj również: Zasady działania pomp hydraulicznych

Przeczytaj również: Czym są systemy zamgławiania i jakie jest ich zastosowanie?