Jakie parametry wpływają na zrozumiałość mowy?

Rozmawiając ze znajomymi czy też słuchając piosenek, odbiorca chciałby wiedzieć, co osoba znajdująca się po drugiej stronie chce mu przekazać. W przytoczonych przypadkach źródłem dźwięku jest głos ludzki. Idealnie, jeśli słuchający go nie musi się zastanawiać nad tym, „co autor miał na myśli”. Jakie parametry mają wpływ na jego zrozumienie? Szczegóły przedstawiamy niżej.

Zrozumiałość mowy

Zrozumiałość mowy jest niczym innym jak zdolnością słuchacza do dokładnego zrozumienia słów i zwrotów lektora lub nagrania audio. Określana jest ona współczynnikiem zrozumiałości mowy STI (tzw. Speech Transmission Index) - jednoliczbowym w zakresie od 0 do 1. 1 oznacza 100% zrozumiałości, 0 oznacza całkowity brak zrozumiałości mowy. Zrozumiałość mowy jest znaczącym parametrem również w projektowaniu dźwiękowych systemów ostrzegawczych (tzw. DSO). Tylko wysoka zrozumiałość mowy pozwoli zrozumieć komunikaty ostrzegawcze w budynkach użyteczności publicznej np. o konieczności ewakuacji.

Odstęp sygnału do szumu

Największy wpływ na zrozumienie mowy ma oczywiście odstęp sygnału od szumu – czyli różnica w głośności słyszanego sygnału (np. lektora czy nagłośnienia sygnałów ostrzegawczych) od poziomu tła akustycznego. Tym ostatnim są wszystkie inne brzmienia docierające do uszu osoby słuchającej np. hałas zza okna, szum ulicy, szum tła w galerii handlowej itp. Im niższe tło (czyli cichsze pomieszczenie) i większa głośność sygnału tym zrozumiałość mowy jest wyższa.

Pogłos

Nie tylko głośny sygnał akustyczny jest wystarczająco zrozumiały. Musi on być również czytelny, bez zakłóceń jak i bez zjawiska echa. Echo, czyli pogłos jest to czas, w którym wybrzmiewają dźwięki w pomieszczeniu. Im dłuższy czas i im wyższy pogłos, tym mniejsza zrozumiałość mowy poprzez nakładanie się echa na komunikat. Ważnym elementem mającym wpływ na pogłos jest akustyka wnętrz. Pogłos jest charakterystyczną cechą pomieszczenia wynikającą z wielkości, kształtu czy użytych materiałów wykończeniowych. Redukcja czasu pogłosu jest możliwa przez zmianę gabarytów pomieszczenia, wykorzystanie materiałów dźwiękochłonnych lub innych, specjalistycznych paneli akustycznych.

Pomiar zrozumiałości mowy

Zrozumiałość mowy w pomieszczeniu może być zmierzona przy użyciu zestawu do pomiaru zrozumiałości mowy. Mirnik poziomu dźwięku wylicza współczynnik STI na podstawie pomiarów instalacji nagłośnieniowej poprzez odtworzenie sygnału testowego. Zrozumiałość mowy w pomieszczeniach niewyposażonych w system nagłośnieniowy jest również możliwa – wykorzystuje się w tym celu tzw. sztuczne usta, aby zasymulować rozchodzenie się dźwięku w miejscu lektora. Miernik mierzy również czas pogłosu.

Zaawansowane systemy pomiaru zrozumiałości rejestrują również sygnał tła i pozwalają na porównanie współczynnika STI w pomieszczeniu pustym jak i przy codziennym użytkowaniu (np. STI w pustej galerii handlowej jak i przy hałasie bytowym).

Zapewnienie odpowiednich warunków w zakresie rozumienia mowy jest kluczowe w budynkach użyteczności publicznej ze względów bezpieczeństwa i zapewnienia odpowiedniej dokładności zrozumienia sygnałów ostrzegawczych. Również wysoki współczynnik STI jest niezbędny w salach konferencyjnych, szkołach czy innych placówkach edukacyjnych i powoduje, iż komunikaty dochodzące do słuchaczy są w pełni zrozumiałe.